Cây mộc hương cái tên nghe đã tỏa hương thơm là cây cảnh đẹp quý rất được ưa chuộng và được nghệ nhân trồng nhiều ở Việt Nam. Mộc hương có nhiều tác dụng hữu ích đối với con người như làm cây cảnh trong vườn, cây bonsai và còn để ngâm với trà để tạo ra trà mộc hương uống tốt cho sức khỏe, đặc biệt cây có mùi thơm rất nổi bật của cây gỗ quý… 

Giới thiệu về cây mộc hương

Cây mộc hương còn có cái tên là cây hoa mộc hương hoặc cây quế hoa, tên khoa học của cây là Osmanthus fragrans, thuộc họ thường vi. Theo từ điển thực vật,  Đây là cây thực vật thân gỗ cao từ 3-12m thuộc loại cây bụi hoặc cây gỗ nhỏ. Những cây trồng lâu năm có tán to rộng, mùi thơm đặc biệt, được đánh giá là cây quý nên được  thường được định giá rất cao, lên tới nhiều tỷ đồng.

Nguồn gốc:

Cây hoa mộc hương là cây bản địa của châu Á, tập chung nhiều từ vùng đông Himalaya đến Hoa Nam của Trung Quốc và Đài Loan, Nhật Bản. Hiện nay cây được mang trồng tại nhiều quốc gia thuộc châu Âu, Bắc Mỹ và có cả Việt Nam. Ở nước ta, hoa mộc hương phân bố ở Ninh Bình, Kon Tum và một số nơi.

 

 

Đặc điểm nhận dạng của cây mộc hương

• Thân: Cây mộc hương là loại cây thân gỗ kích thước trung bình có hương thơm dễ chịu mang nét thẩm mỹ mộc mạc, xưa cũ nên được khá nhiều người ưa thích.
• Lá: Các cành hoa mộc mọc nhiều và tỏa ra xung quanh khá đẹp. Lá mộc hương dài từ 7-15cm với chiều rộng khoảng 2,6-5cm. Lá cây có hình hơi bầu, màu xanh thẫm và có các đường gân lớn cùng các răng cưa ở mép lá.
• Hoa: Hoa mộc hương khá nhiều màu sắc như trắng, vàng nhạt, vàng sẫm,… và mọc thành chùm tại các kẽ lá. Ở Việt Nam chủ yếu trồng cây mộc hoa trắng. Mỗi bông hoa mộc hương thường có 4 cánh đối xứng và đều nhau khá dày và bóng. Mộc hương là loại cây có hoa quanh năm nhưng vào mùa thu thì hoa nở nhiều và đẹp nhất. Mùi hương của hoa khá mạnh, quyến rũ nên đã khiến không ít người mê mẩn.
• Quả: Hoa mộc hương là giống cây ít khi ra quả, nếu có sẽ thường đậu quả và chín vào mùa xuân. Quả có hình bầu dục, màu xanh lục hoặc tím đen. Kích thước quả mộc hương khá nhỏ, chỉ từ 10-15mm và có hạt.

Hiện tại mộc hương đang được chia làm 2 loại là mộc hương Trung Quốc và mộc hương ta. Có nhiều cách để phân biệt mộc hương ta và mộc hương Trung Quốc qua hoa và lá nhưng theo kinh nghiệm dân gian, cách dễ nhất để nhận biệt mộc hương ta là qua thân cây.

• Cây mộc hương ta có thân nhỏ hơn, thân sẫm màu hơn, trên thân thường có nhiều đốm và có vết nứt chạy dài liền nhau nên nhìn cây có vẻ cằn cỗi, có những cây mọc rêu trên thân nhìn cổ kính rất đẹp.
• Mộc hương Trung Quốc có thân lớn, thường to gấp đôi mộc hương ta, cây sinh trưởng nhanh do đó thân trơn láng, tròn đều, mịn, ít có sẹo, đốm. Nếu đặt hai cây cạnh nhau thì khá dễ phân biệt.

Cây mộc hương có ý nghĩa gì trong đời sống

“Sắc trà hương mộc” là câu nói được truyền đời từ lâu bởi các thế hệ cha ông người Việt. Mùi hương của cây hoa mộc không chỉ nồng nàn, say đắm mà còn đã đi vào và trở thành một nét văn hóa của người dân nước ta. Đây là loại cây có mùi hương được ưa thích và quý trọng hàng đầu tại nước ta dù phải chịu thử thách của thời gian.

Vẻ ngoài của cây mộc hương không nổi bật như một số loại cây cảnh khác. Tuy nhiên chính sự mộc mạc và bình dị của cây đã tạo nên nét đẹp và phong cách đặc biệt. Cây hoa mộc đẹp một cách rất riêng, không phô trương nhưng lại vô hình hấp dẫn. Ở nước ta chủ yếu có cây hoa mộc trắng vừa chất phác, đơn giản nhưng lại không kém phần thanh tao và đẹp đẽ.

Ý nghĩa cây hoa mộc như sự miêu tả về những người dân Việt Nam chăm chỉ, cần cù và mộc mạc. Họ không hề phô trương và cố chứng tỏ bản thân mà vẫn có được sự chú ý và công nhận của bạn bè quốc tế. 

Cây hoa mộc hương là sự nhắc nhở cho con người về sự khiêm tốn, giản đơn mà vẫn không kém phần đẹp đẽ, ngát hương. Bên cạnh đó, đây cũng là một loại cây trừ tà tốt trong phong thủy nên được trồng khá nhiều tại các đình chùa và miếu thờ.

Mộc hương hợp tổi nào? Mộc hương là cây cảnh quý và hợp với hầu hết các tuổi, có thể nói đây là cây không yêu cầu bạn phải thuộc mệnh phù hợp với nó.

Công dụng của Cây mộc hương

• Cây hoa mộc hương có kích thước vừa phải nên rất phù hợp làm cây trang trí trong và ngoài nhà. Thân cây chắc khỏe, dáng cây đẹp và hoa thơm đều là những yếu tố cần có tạo nên cây mộc hương cảnh. Khi còn nhỏ, hoa mộc có thể đặt trong nhà như phòng ngủ, phòng khách để trang trí và kết hợp với thiết bị nội thất. Lúc cây trưởng thành và cao lớn, người trồng chuyển cây đặt quanh nhà hay trồng trong vườn đều phù hợp.
• Cây mộc hương có thể uốn và tạo dáng thành cây bonsai. Tuổi thọ của cây khá dài nên người trồng có thể chơi được trong một thời gian rất lâu. Nhiều người trồng cây tại khuôn viên khu biệt thự và các vườn cây cảnh để làm đẹp và làm cây phong thủy. Không chỉ có vẻ đẹp đơn thuần, mộc hương cũng lọc không khí khá tốt giúp đem lại sự trong sạch, thơm ngát và cải thiện chất lượng không khí quanh nhà.
• Hoa mộc hương với màu sắc đẹp và bắt mắt có giá trị thẩm mỹ không thấp. Mùi hương của hoa lại rất dễ chịu và được nhiều người ưa thích. Từ lâu người dân nước ta đã tiến hành ướp hoa mộc hương với lá trà để tạo mùi thơm. Trà mộc hương dễ uống lại mang mùi hương dễ chịu và quyến rũ nên không ít người ưa thích.
• Hoa mộc hương còn được sử dụng như là một loại dược liệu làm đẹp từ thiên nhiên hiệu quả. Sử dụng nước tắm, dầu gội đầu có chứa hoa hương mộc có tác dụng giúp làn da và tóc của phụ nữ mịn màng và khỏe mạnh hơn. Ngoài ra, hoa mộc hương còn là nguyên liệu tốt để chế tạo nước hoa có giá trị cao. Hương hoa mạnh nhưng lại không quá nồng và tạo cảm giác dễ chịu, say mê cho con người.

Trong Đông y, tác dụng của mộc hương có rất nhiều và được xem là loại thuốc quý chữa được nhiều bệnh. Hoa mộc hương có vị cay, tính nóng được sử dụng làm thuốc trị cảm lạnh, ho có đờm và một số bệnh về răng miệng.

Rễ cây lại có vị ngọt, tính bình chữa thận hư, đau lưng và các bệnh xương khớp khá hiệu quả. Lá hương mộc phơi khô dùng uống như lá trà điều trị bệnh cảm cúm và tốt cho tiêu hóa.

Kỹ thuật trồng cây mộc hương & cách chiết cành

Mộc hương là cây thân gỗ khỏe mạnh và rắn chắc nên khả năng sinh tồn của cây khá cao. Cây cũng không kén đất nên việc lựa chọn đất trồng cũng không tốn nhiều công sức.

Có 2 cách trồng cây phổ biến là gieo hạt và chiết cành. Tuy nhiên cây mộc hương ít khi ra quả và cách gieo hạt cũng tốn thời gian hơn nên thông thường cách chiết cành sẽ được phổ biến. Để đảm bảo cây phát triển khỏe mạnh và không chết sớm, bạn nên tham khảo kỹ thuật trồng cây dưới đây.

Bước 1: Chọn cành chiết ở giai đoạn trưởng thành và khỏe mạnh để làm giống. Lưu ý quan sát và kiểm tra để đảm bảo cành chiết không bị bệnh ngầm hoặc hư hỏng. Quá trình cắt cành chiết cần cẩn thận để không làm tổn thương các đường ống dẫn trong cành chiết.

Bước 2: Trộn lẫn đất trồng với phân ủ mục và xơ dừa, vỏ trấu theo tỉ lệ hợp lý. Xới đất cho tơi xốp để đảm bảo khả năng thoát nước. Đào một hố đất sâu khoảng 15cm và đặt cây con vào rồi lấp đất. Chú ý ấn đất chặt và cố định nếu cần để cây con không bị ngã đổ sau này. Mang cây con vào vị trí có bóng râm, tránh ánh sáng trực tiếp để cây không bị héo.

Bước 3: Tưới nước thường xuyên để đảm bảo độ ẩm vừa đủ cho cây phát triển. Sau thời gian 1 tháng, cây con sẽ mọc rễ và bắt đầu phát triển khỏe mạnh. Lúc này đã có thể đem cây đi trồng bình thường tại những vị trí mà bạn muốn.

Kỹ thuật chăm sóc cây hoa mộc hương

Cây mộc hương thích nghi tốt với các điều kiện sống nên vẫn có thể sinh trưởng và phát triển mà không cần được chăm sóc quá nhiều. Dù vậy nếu muốn cây ra hoa nhiều và thơm thì việc chú ý chăm chút cho cây là không thể thiếu. Dưới đây là một số đặc điểm của cây mộc hương mà bạn cần biết để chăm sóc cho cây nhanh ra hoa.

Ánh sáng

Là cây thực vật thân gỗ có kích thước trung bình, hoa mộc hương khó sinh trưởng tốt trong điều kiện thiếu sáng. Tuy nhiên trồng cây tại nơi thoáng đãng chịu ánh sáng mạnh có thể sẽ khiến cây bị khô và rám ảnh hưởng đến sự phát triển của hương mộc.

Tốt nhất hãy trồng cây tại những vị trí có ánh sáng vừa phải và cạnh các vật che chắn như trong vườn cây hay cạnh cổng, tường để hoa mộc hương quang hợp hiệu quả.

Đất trồng

Cây hoa mộc hương không phải loại cây kén đất trồng. Nhưng để cây khỏe mạnh và tươi tốt thì nên chọn loại đất thịt dày có nhiều dinh dưỡng để trồng cây. Nên chú ý giữ cho đất đủ tơi xốp tránh cho cây bị ngập úng gây thối, hỏng rễ.

Muốn cây ra hoa nhiều và đẹp, người trồng cần bón phân định kỳ hàng năm để đất trồng luôn giàu dinh dưỡng. Những loại phân bón thích hợp là phân hữu cơ ủ mục hoặc phân NPK. Nhớ quan sát tình trạng đất để bón lượng phân vừa đủ để tránh mất cân bằng dinh dưỡng trong đất.

Tưới nước

Chỉ khi được cung cấp đủ nước thì cây mộc hương mới có thể tươi tốt và ra hoa đẹp. Đây là loại cây ưa ẩm đặc biệt phát triển tốt vào mùa mưa. Vì vậy nên tưới thường xuyên cho cây mỗi ngày để đảm bảo độ ẩm cho đất trồng.

Lưu ý không nên tưới quá nhiều nước vào cùng một lần có thể làm úng cây. Cách tưới tốt nhất là chia nhỏ lượng nước tưới và tiến hành tưới vào sáng sớm và chiều muộn. Đây là thời điểm nhiệt độ của đất và cây ở mức vừa phải và không gây hại cho cây khi tưới.

Sâu bệnh

Trong trường hợp phát hiện cây bị bệnh, người trồng cần cắt bỏ những cành, lá bệnh ngay lập tức. Sau đó phun các loại thuốc trị bệnh cho cây theo chỉ dẫn của chuyên gia. Đối với cây hoa hương mộc, nên hạn chế phun thuốc trừ sâu để không ảnh hưởng đến mùi hương của hoa.