Nấm ngọc cẩu mọc trên các vùng núi cao trên 1.300m và ở những khu vực có khí hậu lạnh mới tìm thấy loại cây này. Ở nước ta, nấm ngọc cẩu mọc nhiều ở các tỉnh miền núi phía bắc như Hòa Bình, Lào Cai, Sơn La…

Sau vài giờ lội bộ băng rừng, đôi chân rã rời và ai cũng đã thấm mệt, nhưng khi phát hiện những cây nấm ngọc cẩu từ lòng đất chui lên với màu sắc sặc sỡ trông đẹp mắt thì ai cũng khỏe lại. Nấm mọc tập trung từng cụm, mỗi cụm có hàng chục cây nấm gắn kết nhau. Cách lấy chúng cũng đơn giản, chỉ cần đào quanh, sâu khoảng gang tay thì lấy được.

Giữa trưa, sau khi nấm đã đầy gùi, những người đi lấy nấm ăn vội bữa cơm trưa để kịp “hạ sơn”. Cầm cây nấm trên tay, già làng bảo chỉ thu hoạch những nấm đã trưởng thành thôi. Nghĩa là hoa của nó đã to và dài cỡ gang tay người lớn là được. Còn những cây nấm còn nhỏ mới nhú thì chừa lại khoảng 3-4 ngày nữa lên thu hoạch sau. Như vậy chất lượng nấm mới tốt và bán được giá cao.

Để làm ra bình rượu nấm ngọc cẩu có hai cách là ngâm củ tươi và xắc phơi khô rồi mới ngâm. Trước đây, người dân chỉ ngâm rượu bằng chum, vại nhưng nay nhiều người chọn bình thủy tinh để ngâm vì đẹp, nhìn vào bình rượu trông rất bắt mắt.

Ngâm tươi thì đơn giản, chỉ cần rửa sạch nấm, để ráo nước thì ngâm được. Rượu để ngâm là rượu gạo nguyên chất từ 38-43 độ. Một ký ngọc cẩu tươi ngâm với khoảng 5 lít rượu. Rượu ngâm trong thời gian khoảng 3 tháng là uống được.

Còn muốn rượu ngon thì thường người ta ngâm ngọc cẩu khô. Cách ngâm này rất cầu kỳ. Ngọc cẩu sau khi làm sạch được thái mỏng. Phần củ thái riêng, phần ngon thân nấm thái riêng. Nấm thái xong đem phơi ở điều kiện không được tiếp xúc với ánh nắng mặt trời mà chỉ dùng sức nóng.

Thường nấm được phơi trong nhà, dưới mái tôn. Sức nóng của tôn sẽ làm nấm khô dần, như vậy giữ được màu sắc và mùi hương. Sau khi nấm đã khô, dùng khoảng 3 gram nấm khô ngâm với 5 lít rượu gạo, nếu muốn cho rượu thơm dễ uống thì bỏ thêm ít mật ong hay trái la hán quả.

Với sức hút từ thị trường đồ ngâm rượu, bà con đồng bào miền núi đang có thêm cơ hội để làm giàu từ sản vật. Thảo dược ba miền cam kết bán sản phẩm nấm ngọc cẩu chính gốc Tây Bắc an tâm cho người sử dụng